20161215 De toekomst is ook al niet meer wat hij geweest is ….
Onder deze titel schetste de heer Piet-Hein Buiting, voorzitter van de Raad van
Bestuur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ’s Hertogenbosch, een
indrukwekkend en verrassend beeld van de ontwikkelingen in de Nederlandse
gezondheidszorg in de afgelopen 20 jaar.
Indrukwekkend, omdat de medische wetenschappers in die periode in alle
geneeskundige specialisaties een ongelooflijk snelle vooruitgang hebben
geboekt op het gebied van preventie, bestrijding van ziekten en de behandeling
daarvan door innovatieve technologie. Verrassend omdat er door die snelheid
van verandering een paradigmashift aan het ontstaan is: van de nadruk op
behandeling door dokter en ziekenhuis naar een steeds groter deel van
behandeling door de patiënt zelf, met behulp van automatisering en robotica.
Buiting nam ons op deze avond die georganiseerd werd door de werkgroep
Praktische Politieke Philosophie van het CDA-Brabant mee door de tijd:
Van de opening van het Groot Gasthuis in 1274 aan de Gasseltstraat naar het
huidige, in 2011 gereedgekomen nieuwe JBZ aan de Henri Dunantstraat. Van
het ontstaan van de verzorgingsstaat naar de huidige participatiesamenleving.
Daarna gaf hij ons een blik op de toekomst.
Helder legde hij aan de deelnemers van deze dialoogconferentie enkele veel
door bestuurders gebruikte termen in de nieuwe gezondheidszorg uit:
• Marktwerking, die eigenlijk helemaal geen marktwerking is omdat de
overheid immers grote invloed houdt; je zou het volgens Buiting beter
“een beetje competitie in het publieke domein” kunnen noemen.
• Disruptie van de zorg: de verschuiving die op het moment bezig is en
steeds sneller zal gaan, van centraal vanuit het ziekenhuis geregelde zorg
naar zorg op aanvraag door de patiënt zelf, met behulp van block-chaintechnologie,
d.w.z. een combinatie van mobiele healthteams, e-health en
automated kiosks.
• Personalized medicine, in plaats van standaardprotocollen te gebruiken
wordt steeds meer behandeld vanuit de persoonlijke situatie van de
patiënt. De aandacht wordt meer gericht op de gezondheid in plaats van
op de ziekte.
Op vragen en zorgen uit de zaal werd eerlijk en duidelijk geantwoord:
Hoe kunnen patiënten en artsen die snelle ontwikkelingen bijbenen?
– Beiden zullen erg veel energie moeten steken in bijscholing, aanpassing
en flexibiliteit. Zorgverleners moeten anders worden opgeleid. Zij
moeten in ieder geval beschikken over meer dan alleen vakinhoudelijke
vaardigheden en zullen vooral kennis moeten willen delen. De politiek
moet oppassen dat de zorg beschikbaar blijft ook voor minderbedeelden
en minder hoogopgeleiden. Niet iedereen is immers even assertief en
internetvaardig.
Wat te doen met de beslissingen rond levenseinde en zelfbeschikking?
– Het is hoog tijd voor een brede politiek-maatschappelijke discussie.
Hoe ziet u de rol van de zorgverzekeraars?
– De afgelopen 10 jaar is de backoffice van de zorgverzekeraars veel
verbeterd. Afgesproken zorg wordt netjes vergoed. Het voor de
patiënt/cliënt zichtbare en merkbare chaotische deel doet zich voor aan de
front-office, d.w.z. bij het verkopen en afsluiten van de polissen. Vaak is
onduidelijk wat wel of niet verzekerd is. En wat door de patiënt gedaan
moet worden voordat de zorg vergoed wordt. Daar valt voor de
verzekeraars nog veel te verbeteren.
Wat ligt er voor taak bij de politiek?
– De ethische taak van de gezondheidszorg in het oog houden: om wie
draait het nu eigenlijk? Om de patiënt immers? Als dit soort grote en
ingrijpende veranderingen op til zijn en daarbij die de enorme diversiteit
aan mogelijkheden die daarbij horen zal de politiek daar klaar voor
moeten staan. Er zijn nieuwe arrangementen nodig om de belangrijke en
kenmerkende pijlers van het Nederlandse zorgstelsel, de solidariteit en
toegankelijkheid, te beschermen en in te richten, ten behoeve van alle
patiënten in de toekomst.
Herbertine Klerk
